رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام به همایش ملی «تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه» با اشاره به اهمیت موضوع جمعیت و ضرورت فرهنگ سازی برای اقناع نخبگان در ارتباط با نیاز کشور به افزایش جمعیت، خاطرنشان کردند: مسئله  نمای جوان برای کشور یک مسئله  اساسی، مهم و تعیین کننده است و کشورهایی که در دنیا دچار پیری جمعیت شده اند به دشواری راه علاجی برای مشکلات ناشی از آن یافته اند که لازم است برای حل این مشکل کار علمی، عمیق و اساسی صورت پذیرد.

به گزارش ایسنا، متن پیام حضرت آیت ا... خامنه ای که برگرفته از بیانات ایشان در دیدار اعضای دست اندرکار برگزاری همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه در تاریخ 1392.8.6 است و صبح روز پنج شنبه در این همایش در شهر قم قرائت شد، به شرح زیر است:

«بسم ا... الرّحمن الرّحیم

مسئله  جمعیت که به جد هم مورد بحث و اختلاف نظر در جامعه است، مسئله بسیار مهمّی است. بلاشک از نظر سیاست کلّی کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیت؛ البته به نحو معقول و معتدل. همه  اشکالات و ایرادهایی که وارد می شود -که بعضی از اشکالاتی را هم که مطرح می کنند ما دیده ایم - قابل برطرف شدن و قابل پاسخ دادن است. آنچه مهم است این است که کشور ما با ظرفیّت طبیعی و با ویژگی جغرافیای سیاسی خود احتیاج دارد به یک جمعیّت بیشتر؛ علاوه بر این -همان طور که قبلاً هم گفته ایم- مسئله  نمای جوان برای کشور یک مسئله  اساسی و مهم و تعیین کننده است. آن  طوری که اهل علم و اهل تحقیق بررسی کرده اند و جوانب قضیّه را ملاحظه کرده اند و آمارها را مورد مداقّه قرار داده اند، ما اگر چنانچه با این شیوه ای که امروز داریم حرکت می کنیم پیش برویم، در آینده  نه چندان دور، یک کشور پیری خواهیم بود که علاج این بیماری پیری هم در حقیقت در دسترس نیست؛ حالا نه اینکه در دسترس ما نیست، بلکه در دسترس هیچ کس نیست؛ یعنی امروز کشورهایی که در دنیا دچار پیری شده اند و قدرت زاد و ولد خودشان را از دست داده اند، به دشواری می شود گفت که راه علاجی برای حلّ این مشکل دارند. ما هم طبعاً با همین مشکل مواجه خواهیم شد؛ و نباید بگذاریم به اینجا برسد. البتّه مبانی اسلامی و تفکّر اسلامی در زمینه  جمعیت و افزایش جمعیّت و با توجه به وضع جغرافیای سیاسی منطقه و کشور جمهوری اسلامی، یک چیزهای روشن و واضحی است.

همایشی(1) که آقایان گذاشتید، به نظر من جزو کارهای بسیار خوب است. یعنی ما نمی خواهیم این قضیّه را با شعار و با اینکه «صلوات بفرست تمام بشود» و مانند اینها پیش ببریم؛ می خواهیم مسئله به شکل عمیق و علمی حل بشود، گره های ذهنی که وجود دارد باز بشود، حقیقت قضیّه روشن بشود و به اعتقاد من ما می توانیم این کار را بکنیم؛ یعنی متفکّرین ما و صاحبان دانشِ مرتبط با مسئله جمعیّت- در هر بخشی از بخش ها- می توانند در این زمینه منطق صحیح و قابل قبولی را ارائه کنند. این همایش البتّه قدم اوّل است، یعنی قدم ابتدایی است، امّا از گذاشتن قانون به نظر من مهم تر است(2)، چون فرهنگ سازی در این مسئله مثل خیلی از مسائل دیگر اجتماعی، حرف اوّل را می زند؛ باید فرهنگ سازی بشود که متأسّفانه امروز این فرهنگ سازی نیست، تعطیل است؛ با اینکه گفته شده، ما هم گفته ایم، دیگران هم گفته اند، در مجلس هم مطرح شده، بعضی ها هم کم و بیش اینجا و آنجا بحث می کنند، لیکن کار فرهنگی به معنای صحیح انجام نگرفته. به نظر من این کار شما کار خوبی است، کار مناسبی است؛ منتها اکتفا نکنید به اینکه یک میزگردی تشکیل بشود و سخنرانی گذاشته بشود و مثلاً تعدادی مقاله چاپ بشود؛ اینها کارهای لازمی است، امّا ناکافی است؛ بایستی از امکاناتی که در کشور وجود دارد استفاده کنید، فکر را در کشور بگسترانید؛ آن  وقت فکری هم که گسترش پیدا می کند، باید فکر عمیق و اساسی و منطقی و قانع کننده برای هر کسی باشد؛ بنابراین باید کار بشود روی این مسئله که لابد آقایان این کار را کرده اید. من معمولاً وقتی گروه ها و افرادی دنبال این هستند که مثلاً یک گردهمایی و همایشی را ترتیب بدهند، همیشه سفارش می کنم، می گویم شما اَمَد(پایان) را نزدیک قرار ندهید؛ یعنی فرصت قرار بدهید برای اینکه بتوانید کار بکنید، تا آنچه بروز می کند در این همایش، یک چهره و نمای مطلوبی داشته باشد، آبرومند باشد. و لابد آقایان این کار را کرده اید، چون بحمدا... شما اهل فضل و اهل تحقیق هستید و مؤسسه  شما، مؤسسه ای است که سابقه  خوبی در این زمینه ها دارد؛ لیکن کار را به اینجا متوقّف نکنید.

جوانب قضیّه را بسنجید، ببینید چه چیزهایی است که موجب می شود جامعه ما دچار میل به کم  فرزندی بشود. این میل به کم بودن فرزند، یک عارضه است؛ والّا انسان به طور طبیعی فرزند را دوست می دارد. چرا ترجیح می دهند افرادی که فقط یک فرزند داشته باشند؟ چرا ترجیح می دهند فقط دو فرزند داشته باشند؟ چرا زن به شکلی، مرد به شکلی پرهیز می کنند از فرزند داری؟ اینها را بایستی نگاه کرد و دید عواملش چیست؛ این عوامل را پیدا کنید، بر روی علاج این عوامل بیماری  زا -که به اعتقاد بنده اینها عوامل بیماری زاست- متخصّصین و صاحبان اندیشه را بخواهید فکر کنند. فرض کنید مثلاً بالا رفتن سنّ ازدواج؛ بلاشک یکی از چیزهایی که باروری را محدود می کند، بالارفتن سنّ ازدواج است؛ خب، این یکی از کارهایی است که باید در کشور فکر بشود. چرا سنّ ازدواج در کشور ما بالا رفته؟ مگر جوان هفده ساله، هجده ساله، نوزده ساله، احتیاج ندارد به اطفای نیاز جنسی و غریزه جنسی؟ ما باید این را فکر کنیم. خب، از آن طرف می گویند که اینها خانه ندارند، شغل ندارند، درآمد ندارند؛ ببینیم چگونه می شود کاری کرد که همه  اینها با هم جمع بشود. ما نباید تصوّر بکنیم که حتماً بایستی یک نفری خانه  مِلکی داشته باشد، یک شغل درآمدداری داشته باشد، بعد ازدواج بکند؛ نه، اِنَ یَکونوا فُقَراءَ یُغنِهمُ اللهُ مِن فَضلِه؛(3) این قرآن است که با ما دارد اینجور حرف می زند. یعنی همه آن گره های ذهنی را که وجود دارد در این زمینه، باید شما باز کنید، یعنی شأن شما و همایشی از این قبیل، این است که بایستی این کار فکری و علمی را بکند؛ یعنی صرفاً بیان فکر، بیان خواست و حتّی شعارهایی در این زمینه نباشد. واقعاً کار بشود، کار فکری بشود؛ عوامل کاهش جمعیّت و موجبات افزایش جمعیّت به نحو مطلوب و با اعتدالِ متناسب، درست سنجیده بشود، مطرح بشود تا اقناع بشوند افکار نخبگان. در این زمینه خب الان عامه مردم، بعضی ها متدیّنند، بعضی ها متعبّدند، وقتی گفته می شود، می روند سراغ باروری بیشتر؛ لکن نخبگان جامعه باید قانع بشوند، باید مسئله را قبول کنند؛ اگر نخبگان قبول کردند، کار سهل می شود، کار فرهنگ‌سازی آسان می شود. در این زمینه ها ان شاء ا... بایستی آقایان تلاش کنید و امیدواریم ان شاء ا... موفّق باشید.

بنده همچنان معتقدم کشور ما کشور هفتاد و پنج میلیونی نیست، کشور ما کشور صد و پنجاه میلیونی است ، حالا ما دستِ کم را گرفتیم گفتیم صد و پنجاه میلیون؛ بیشتر هم می شود گفت. قطعاً این کشور با این سطح وسیع، با این تنوّع آب و هوایی، با این امکانات فراوان زیرزمینی، با این استعداد بالقوّه  علمی که در این کشور وجود دارد، می تواند یک کشور پر جمعیّتی باشد و ان شاءا... خودش هم این جمعیت را اداره کند؛ یعنی همچنان  که ما فکر می کنیم که اگر چهار پنج بچّه افتاد روی دوش یک خانواده وضع زندگی شان چگونه خواهد شد، فکر این را هم بکنید که این چهار پنج بچّه وقتی بزرگ شدند و کاری پیدا کردند و شغلی پیدا کردند چه کمکی می توانند به پیشرفت کشور بکنند؛ یعنی این را هم باید فکر کرد. یک نگاه مقلّدانه ای به زندگی غربی یا به زندگی اروپایی وجود داشته که به اینجاها منتهی شده و میراث آن به ماها رسیده؛ ما هم در یک برهه ای از زمان غفلت کردیم، کاری که باید انجام بدهیم انجام ندادیم. در حالی که امروز در بعضی از همین کشورهای غربی از کاهش باروری دارند زیان می بینند، پشیمانند؛ و در بعضی از کشورهای غربی مطلقاً کاهش باروری وجود ندارد؛ یعنی خانواده های پر جمعیّت؛ مثلاً خانواده  آمریکایی با ده دوازده بچّه، چطور خانواده  ایرانی که می خواهد از او تقلید کند باید حتماً یک بچّه داشته باشد یا دو بچّه! که این الان وجود دارد و گزارش ها و خبرها از این واقعیّت به ما اطلّاع می دهد. ان شاء ا... که موفّق و مؤیّد باشید. والسلام علیکم و رحمة ا...»

پی‌نوشت: 1) این همایش به همّت معاونت پژوهش موسّسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) روز 9 آبان سال جاری برگزار می شود.

2) در گزارش حجت الاسلام آقا تهرانی اعلام شد که پس از تصویب سیاست ها و راهبردهای بحث جمعیّت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون فرهنگی مجلس در حال کار بر روی طرحی است تا پس از طرح آن در صحن مجلس، به عنوان قانون تصویب شود. 3) سوره نور، بخشی از آیه 32

به گزارش ایسنا، آیت ا... جعفر سبحانی از مراجع تقلید در پیامی به همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه گفت: از نظر قرآن اگر جامعه خود را از گناه و آلودگی پاک سازد، مشمول الطاف الهی می شود، که یکی از آنها فزونی اولاد است و وحی الهی وجود فرزندان را زینت انسان می داند.

وی در بخشی از پیام ادامه داده است: جامعه هایی که امروز با کاهش جمعیت روبه رو هستند برای مهاجرت جوانان کشورهای دیگر برنامه ریزی کرده تا آن جا که کانادا، درهای خود را برای مهاجران گشوده، حتی برای هر فرزندی 7500 دلار نقد، جایزه تعیین کرده است. درست در مقابل سیاست پانزده ساله ما که برای کاهش جمعیت، جایزه تعیین کردیم، ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا؟

وی افزوده است: وزارت بهداشت و درمان مراقب باشد مبادا در داخل وزارت خانه کسانی باشند که بخواهند بار دیگر این موضوع را تمدید کنند و بر خلاف منویات مقام معظم رهبری و خواسته همه علما و روحانیون، آن سیاست قبلی را ادامه دهند.

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) نیز در همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه گفت: اصل تکثیر جمعیت در اسلام مطلوب است و نخستین اصلی است که در اسلام به آن تکیه می کنیم.

به گزارش فارس آیت ا... محمدتقی مصباح یزدی با بیان اینکه در برخی روایات بر اصل تکثیر جمعیت اشاره شده است، عنوان داشت: در یکی از روایات آمده است در روز قیامت به برخی امت ها به دلیل کثرت اولاد مباهات می شود.

معاون مدیرکل دفتر سلامت، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت نیز در این همایش گفت: اکنون ما به سرعت به سمت کهنسالی پیش می رویم بنابراین این امر زنگ خطر است و باید جمعیت کشور را جوان نگه داریم. به گزارش فارس، خلیل علی محمدزاده افزود: ازدواج به موقع به کیفیت زندگی و تحکیم بنیان خانواده کمک می کند و برای افزایش نرخ باروری کل کشور مهم است. وی ادامه داد: ازدواج آسان بسیار در جامعه مطرح شده است، ولی ازدواج مناسب، صحیح و پایدار بحث مهم دیگری است که باید بیش از پیش روی آن تمرکز شود. محمدزاده با بیان اینکه در کشور در زمینه امر ازدواج به سیر نزولی و در زمینه طلاق به سیر صعودی رسیده ایم، گفت: در زمینه ازدواج میانگین سن پسران 27 سال و میانگین سن دختران به 24 سال رسیده و این آمار رو به افزایش بوده که بسیار خطرناک است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر نرخ باروری کل کشور 1.78فرزند است و این رقم به این معناست که هر خانواده ایرانی کمتر از دو فرزند دارد، بنابراین رتبه فرزندآوری ایران در بین 224 کشور 146 است که آمریکا 20 پله و ترکیه با نرخ باروری 2.15، 32 پله بالاتر از ما قرار دارد. استاد دانشگاه شهید بهشتی عنوان داشت:  با توجه به این وقایع باید سیاست های باروری خود را از کنترل جمعیت به رشد جمعیت تغییر دهیم تا از پیری جمعیت جلوگیری شود.